Noktalama işaretleri
Düzgün bir yazı yazabilmek ve düzgün bir anlatım sağlayabilmek için noktalama işaretlerini en iyi şekilde bilmeniz gerekmektedir. Noktalama işaretlerini eğer bilmiyorsanız; cümlenin nerede biteceğini, nerede bağlantı yapılacağını, metnin devam edip etmediği gibi anlaşmazlıklar yaşayabilirsiniz.
Nokta (.) işareti
Yargı belirten ve tamamlanmış cümlelerin sonuna konulur.
- Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrilidir.
Bunların haricinde bazı kısaltmaların sonuna da noktalama işareti konulur.
- Prof. (Profesör), İst. (İstanbul), Ast. (Astsubay) gibi.
Virgül (,) işareti
Cümle içerisinde geçen aynı görevdeki sözcükleri ve sözcük gruplarını ayırmak için kullanılır.
- Okulu bitirebilmek için; çalıştık, çabaladık, bitkin düştük ve sonunda başardık. (Yüklemleri virgül ile ayrılır.)
- Ağacın; iri, heybetli, güçlü bir gövdesi vardı. (Sıfatları ayırır.)
- Ahmet, Ayşe, Fatma ve Hamdi aynı sınıfta okuyor. (Özneleri ayırır.)
Noktalı virgül (;) işareti
Cümle içerisinde, öğeleri arasında virgül konulmuş sıralı cümleleri ayırmak için kullanılır.
- Kadın vardır ev yapar; kadın vardır ev yıkar.
- Çocuk üzüntüsünden, kederinden, yalnızlığından uyuyamadı; erken uyandı.
Aralarında "ama, lakin, fakat, ancak, yalnız, çünkü.." gibi bağlaçları içeren sıralı cümlelerde bağlaçlardan önce noktalı virgül kullanılır.
- Çoğu kez insanlar sevgiden bahseder; ama sevginin daha ne olduğunu dahi bilmez.
- Geçici hayatımızı ağlayarak geçirmeye değmez; çünkü acısı da sevinci gibi geçicidir.
İki nokta (:) işareti
Cümle içerisinde cümlenizi anlatırken eğer bir açıklama yapmak istiyorsanız, açıklama yapmadan önce iki nokta işareti kullanılır.
- İnsan bunu unutmamalıdır: Mutluluk sadece paylaşıldığı zaman çoğalır.
- Zamir: İsim yerini tutan sözcük türüne denilir.
Üç nokta (...) işareti
Herhangi bir neden sonucu tamamlanmamış cümle sonuna eklenir.
- Seni o kadar çok seviyorum ki...
- Seni öyle çok özledim ki...
- Hava bugün öylesine fırtınalı, öylesine karlı ki...
Soru (?) işareti
Soru bildiren sözcüklerin sonuna yada soru bildiren cümlelerin sonuna konulur.
- En sevdiğin renk hangisi?
- En sevdiğin yemek nedir?
- Kardeşin var mı?
- Kim?
Ünlem (!) işareti
Bir heyecan, vurgu, ünlem bildiren sözcüklerin ve cümlelerin sonuna ünlem işareti eklenir.
- Ey Türk Gençliği!
- Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!
Bunların dışında; küçümseme, alay, güvensizlik gibi anlamları bildirmek içinde sözcük ya da cümle sonlarının içerisine parantez içerisinde konulur.
- Bu ender (!) eserin bize neleri kazandırdı bir bilsen.
- Bize meğerse hiç ihtiyacı yokmuş (!)
Kısa çizgi (-) işareti
Yazılan cümle içerisindeki kelimelerin satır sonuna sığmaması durumunda heceleri ayırıp alt satırda devam ettiğini belirtmek için konulur.
- Her zaman olduğu gi-bi yine yalnızdı.
Bunların dışında başlangıç ve bitiş tarihlerini ayırmak için de kullanılır.
- Osmanlı Devleti, kuruluş dönemi; 1229 - 1453 yılları arasını kapsamaktadır.
Tırnak (" ") işareti
Bir başka yazıdan ve ya başkasından olduğu gibi aktarılan cümlelerin başına ve sonuna konulur.
- Ahmet Haşim: "Şiirde gerçek sezdirilmemeli." der.
- Benim kaşlarımı çatmamın ardından; "Biraz sakin olun." dedi.
